Tháng 11 năm 2021, đoàn cán bộ Viện Âm nhạc đã thực hiện chuyến điền dã, sưu tầm âm nhạc dân gian, âm nhạc nghi lễ của người Mông, Lô Lô và Sán Chỉ tại huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng. Mặc dù đây là ba dân tộc sinh sống chủ yếu ở vùng núi cao, sát với biên giới Trung Quốc, giao thông đi lại khó khăn nhưng trong những năm gần đây sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc vẫn âm thầm diễn ra, cùng với sự tràn ngập các loại hình giải trí số, nên nhiều thể loại âm nhạc truyền thống của ba dân tộc đang trên đà bị mai một, ít có người trẻ thực hành. Việc gấp rút sưu tầm các bài bản âm nhạc truyền thống của các dân tộc này khi vẫn còn có người nhớ và thực hành được thực sự là điều cần thiết.

Kết quả đạt được của chuyến sưu tầm điền dã - đoàn đã thu thanh và ghi hình được đầy đủ biểu mục các bài bản âm nhạc và múa diễn ra trong nghi lễ Cấp sắc và nghi lễ Rước dâu của người Sán Chỉ; lối hát giao duyên của người Lô Lô đen (5 bài) và lối hát đối đáp giao duyên (2 bài), hát mồ côi (1 bài), độc tấu múa khèn (2 bài), song tấu sáo (2 bài), song tấu kèn lá (2 bài),  độc tấu nhị (1 bài) của người Mông trắng.

Có thể nói, tuy số lượng bài bản sưu tầm được chưa nhiều nhưng chúng sẽ góp phần không nhỏ trong việc gìn giữ và quảng bá tri thức về nghi lễ phong tục và các làn điệu âm nhạc dân gian trong đời sống hiện nay của ba dân tộc Sán Chỉ, Mông và Lô Lô ở huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng.

 NGUYỄN THỦY TIÊN